Havai fişek uyarısı: En az 500 metre uzakta durun

sıcakkafa

Yeni Üye
Havai fişeklerin estetik ve cümbüş hedefli kullanılan düşük patlayıcı kuvvetli piroteknik aygıtlar olduğunu kaydeden Prof. Dr. Sur, “Havai fişeklerin en yaygın kullanıldığı alan havai fişek şovlarıdır. Bir havai fişek olayı yani havai fişek gösterisi piroteknik şov olarak da isimlendirilir ve havai fişeklerin ürettiği efektlerin gösterisidir.” sözlerini kullandı.

İki bin yıl evvel keşfedildi

Haydar Sur, havai fişek külçeşidinin Çin’de 2 bin yıl kadar evvel keşfedildiğini belirterek, şunları kaydetti:

“Havai fişeklerin icadı ya da kaza kararı bulunuşu ile ilgili en yaygın efsane, o günlerde mutfaklarda oldukcaça bulunan odun kömürü, kükürt ve güherçilenin karıştırılmasıdır. Bu karışım bambu bir tüp içerisinde sıkıştırıldığında ve yakıldığında patlamaktaydı. Kestane fişekleri geçmişte ve hatta günümüzde bile şeytani ruha sahip hayaletleri yüksek ses yardımı ile korkutup kaçırmak için kullanılır. Kestane fişekleri doğum günlerinde, ölümlerde ve yeni doğan çocukları kutsamak için günümüzde de kullanılmaktadır. Çin yeni yılına has en yaygın kutlama sistemlerinden biri de şeytani ruhlardan uzak bir yıl geçirmek için kestane fişekleri ile kutlama yapılmasıdır.”

Bu uygulamaların cümbüş ve kutlama hedefli bütün dünyada yaygınlaştığını tabir eden Sur, havai fişeklerin renklerinin genelde yıldız ismi verilen ve yakıldığında güçlü ve parlak ışık veren karıştırılmış kimyasallarla üretildiğini aktardı.

Prof. Dr. Haydar Sur, yıldızların 5 temel karışımdan oluştuğunu belirterek, “Yakıt, yıldızların yanmasını sağlar. Oksitler, bu bileşim oksijen üreterek yakıtın daha uygun yanmasını sağlar. Renk, kimyasallar tarafınca üretilir. Tutkal, yıldızları oluşturan kimyasalların bir ortada kalmasını sağlar. Klor verici, renkli alevin gücünü artırır. kimi vakit oksitler de bu fonksiyonu yerine getirir.” sözlerini kullandı.

Havai fişeklerin tabiata ziyan verdiğini, tabiatın kimyasal istikrarını bozmanın yanında insanlara, hayvanlara, bitkilere değişik açılardan ziyan oluşturduğuna dikkati çeken Prof. Dr. Haydar Sur, “Havai fişeklerin, yüksek şiddette ses niçiniyle insanlarda ve hayvanlarda işitme kayıpları, toprak, su ve hava kirlenmesine niye olurak çevreyi zehirleme, orman yangınlarına ve öteki yangınlara sebep olma ile insanlarda ve hayvanlarda faydalanmalara yol açma üzere olumsuz tesirleri vardır.” değerlendirmesinde bulundu.

Göz sıhhati açısından riskler barındırıyor

Sur, havai fişeklerin beşerler üzerinde önemli sıhhat meselelerine yol açtığının anlaşıldığını belirterek, “Özellikle göz sıhhatine ziyan vermektedir. Beşerler cümbüş ya da estetik şov izlemek emeliyle gökyüzüne bakarken, renkli ışıkları veren unsurlar yeryüzüne düşmektedir. Seyrederken bile sıhhate ziyan vermekte, beğenilen tahribat ve yanık oluşturmaktadır. Havai fişekler ateşlendikten daha sonra beğenilen hem mekanik travma birebir vakitte termal yanıklara yol açar. Sorun görme kaybına kadar ilerleyebilir.” ihtarında bulundu.

Prof. Dr. Haydar Sur, gözlerde şikayetler başladığında ivedilikle hastaneye gidilmesini, gözlerin yıkanmamasını ve ovuşturmamasını, gözlerin eller ile sıkıca kapatılmamasını yahut gözlere basınç uygulanmamasını, beğenilen bir obje olduğu hissedilirse müdahale edip çıkarmaya çalışılmamasını, hekimin önerdiği haricinde göze değişik damla ve krem üzere tıbbi unsur uygulanmamasını, aspirin üzere kan sulandırıcı ve ağrı kesici ilaçların alınmaması gerektiğini bildirdi.

“En az 500 metre uzakta durulmalı”

Gösterilerin izlenmesini önermediklerini kaydeden Sur, “bir daha de gösterisi izlenecekse, havai fişeklerden en az 500 metre uzakta durulmalı ve patlayan bir havai fişek ile karşılaşılırsa elle temastan kesinlikle kaçınılmalıdır.” ikazında bulundu.

Prof. Dr. Haydar Sur, öteki ikazlarını da şöyleki sıraladı:

“Havai fişekler devasa yükseklikte sıcaklıkta yanar. Bu niçinle çocuklardan kesinlikle uzak tutulmalıdır. Havai fişekler mümkünse yerleşim yerlerinde ve ortasında yanıcı hususların olduğu orman üzere yerlerde ateşlenmemelidir. Acil durumlar için (patlamayan ve tutuşmayan bir havai fişek olunca) yahut yangın başlangıcı olunca söndürmek için yakın bir yerde bol su bulundurulmalıdır. Arızalı ve yanmayan havai fişekler asla tekrar kullanılmamalı ve ıslatılıp kullanım dışı bırakılmalıdır. Kullanılmayan havai fişekler sağlam olanların yanından uzak tutulmalıdır. Havai fişekler cam ve metal kapların ortasında ateşlenmemelidir. Havai fişekler serin ve kuru yerlerde saklama talimatlarına uygun biçimde saklanmalıdır. Havai fişek ışık saçarken bedene yakın bir biçimde tutulmamalıdır. Profesyonel olmayan hiç kimse bu süreçleri gerçekleştirilmemeli, profesyoneller de tedbirlere eksizsiz uymalıdır.”

Havai fişeklerin yerine geçebilecek mamüllerin gitgide daha da kabul gördüğünü kaydeden Prof. Dr. Haydar Sur, “Bunlar içinde en yüksek tercih lazerli ışık şovları istikametinde olmaktadır. Lakin bu şovların kuşlarda bir daha de olumsuz tesir potansiyeli vardır. Tabiattaki bütün canlıları ve cansız varlıkları muhafaza sorumluluğumuz vardır. Bu mevzuda tek ve kesin tahlil, bizim için hayati bir kıymete sahip olmayan havai fişek kullanmasını bırakmaktır.” sözlerini kullandı.