‘Bir sürü ülke tavan fiyata karşın Rus petrolünü almaya devam edecektir’

dunyadan

Global Mod
Global Mod
‘Bir sürü ülke tavan fiyata karşın Rus petrolünü almaya devam edecektir’
Ukrayna çatışması yüzünden Rusya Federasyonu‘na açılan yaptırım savaşında, AB’nin temmuzda onaylanan 6. yaptırım paketi kapsamında Rusya’dan deniz yoluyla ham petrol tedariki 5 Aralık prestijiyle büsbütün kesiliyor. Avrupa Birliği, ABD‘nin de bastırmasıyla petrol ve hatta doğalgaz için tavan fiyat tartışmalarını da gündeminden düşürmüyor.


Ancak AB hükümetleri global petrol arz şokuna niye olmadan Rus petrolüne tavan fiyat uygulanması konusunda görüş ayrılıkları yaşıyor. AB’nin 5 Aralık’ta tavan fiyat uygulamasını açıklaması bekleniyor. G7 içerisindeki Avrupa ülkeleri Rus petrolünde tavan fiyat düzeyinin 65-70 dolar aralığında olmasını teklif ederken Polonya, Estonya ve Litvanya daha düşük fiyat, Yunanistan, Malta üzere ülkeler de daha yüksek tavan fiyat olmasını öneriyor.


Rusya Federasyonu ise tavan fiyat uygulamaya kalkışanlara petrol tedarik etmeyeceğini lisana getiriyor. Moskova, bu biçimdesi teşebbüslerin tedarik zincirini bozacağı ve global güç piyasasındaki durumu da karmaşıklaştıracağını belirtiyor.


5 Aralık’ta devreye girecek petrol yaptırımları, AB ortasında Rus petrol ve doğalgazına tavan fiyat tartışmaları ve global piyasalara tesirini GazDay Genel Müdürü ve güç uzmanı Mehmet Doğan ile konuştuk.


‘Avrupa’daki rafineriler verimsiz çalışmaya başlar’


Mehmet Doğan’a bakılırsa, bir yandan tavan fiyat öbür yandan Rus petrolünün deniz yoluyla alınmamasından bahseden Avrupa Birliği ve G7’nin kararlarını ne kadar düşünerek aldığı soru işareti. Rusya’nın tavan fiyat uygulayana petrol satmama sonucunı anımsatan Doğan, bu durumun boru çizgileriyle gelen petrolün de kesilmesine yol açacağını belirtti. Avrupalıların akaryakıt, dizel, mazot üzere eserleri de marttan itibaren almamaktan bahsetmiş olduğuni söyleyen Doğan, bunun Avrupa rafinerilerinin epey verimsiz çalışmasına yol açacağını kaydetti:


“Bunu ikiye bölmek lazım. Birincisi doğalgaza uygulanacak tavan fiyat, ikincisi petrole uygulanacak olan tavan fiyattan bahsediyorlar. Petrolü de kendi ortasında ikiye bölmemiz lazım. Zira bir tavan fiyattan bir de Rus petrolünü gemi yoluyla almamaktan bahsediyorlar. G7 ülkeleri, ‘Rus petrolüne 60-70 dolar bandında tavan fiyat uygulamamız lazım’ diyorlar. G7 ortasında AB ülkeleri de var. Polonya üzere ülkeler daha da düşük tavan fiyat olması gerektiğini, zira Rusya’nın savaşı petrolle finanse ettiğini söylüyor. AB, ‘5 Aralık’tan itibaren deniz yoluyla Rus petrolü almayacağım’ diyor. Boru çizgileri yoluyla gelene bir şey demiyor. Macaristan üzere ülkelere 18 ay müddet tanındı. Ancak bu o denli garip bir denklem ki bunun ortasında Rusya’nın açıklamaları var, ‘Petrole tavan fiyat uygulayanlara satmayacağım’ diyor. Buranın getirisi şu olabilir ki bu Avrupa için vahim bir senaryo. Ne kadar bunu düşünüyorlar farkında değilim, zira bugüne kadar aldıkları kararları düşünerek aldıklarını bakılırsamiyorum. Boru çizgileriyle gelen petrolün de kesilmesine yol açar bu. Şayet tavan fiyat uygulama sonucu alırsa G7 üyeleri, Avrupa her ne kadar ‘Boru çizgilerinden alacağım, yalnızca deniz yolunu keseceğim’ dese de tesiri olur. Başka taraftan da akaryakıt, dizel, mazot üzere şeyleri de marttan itibaren almayacağız diyorlar. Avrupa’da rafineri epey verimsiz çalışacak. Rus petrolü olmadan bütün rafineriler ağır ve yavaşça petrollerin karışımına göre tasarlanmıştır, rafineriler çalışır lakin düşük verimlilikte çalışacaklar. O yüzden Amerika, Venezuella ile anlaşmak zorunda kaldı. G7’den Japonya nasıl bir tutum alacak bilmiyorum. Onlar da petrol alıyorlar, onların da petrollerinin kesilme durumu gündeme gelecek. Biz daha bu işi nasıl karıştırabiliriz diyerek bu biçimde bir uygulamaya geçiyorlar. Lakin gördüğüm kadarıyla rafine eserler bundan fazlaca fazla etkilenir. meblağları artar, zira Avrupa’daki rafineriler verimsiz çalışmaya başlar. bu biçimde olunca maliyete tesiri olur. Daha beteri boru sınırıyla gelen de giderse Avrupa için değişik bir dünya olur, tesirleri de her tarafta gözükür.”


‘Bir sürü ülke Rus petrolünü almaya devam edecektir’


Bazı Avrupa ülkelerinin yalnızca boru sınırıyla petrole ulaşabildiğini anımsatan Doğan, tavan fiyat uygulanması halinde ellerindeki boru çizgisiyle gelen petrolden de olacaklarını belirtti. Doğan, Hindistan ve Çin üzere biroldukca ülkenin Rus petrolünü satın alma bahtı olabileceğine ederken, tavan fiyatın uygulanmaması gerektiği görüşünü lisana getirdi:

“İki taraflı olduğu için husus hem G7 üyesi olarak Avrupa Birliği konuşuyor hem Rus petrolünü almayacağız diye Avrupa ortasında bir konuşma var. Tavan fiyat bana göre uygulamamaları lazım. AB şu sonucu alabilir, ‘Ben Rus petrolünü almayacağım’, alma. Lakin tavan fiyat uygulamasına geçerlerse, ellerindeki boru sınırıyla gelen petrolden de olacaklar. O daha da beteri. Zira kimi ülkeler deniz yoluyla alamıyorlar, onlar Rus petrolünü boruyla almak zorundalar. O ülkeler önemli manada mağdur olacaklar. Daima çomak sokup duruyorlar. Fakat hiç bir şeye bir yararı olacağını düşünmüyorum. Hindistan ve Çin alabilir. Türkiye de alıyor. Bir sürü ülke Rus petrolünü almaya devam edecektir. Kimi ülkeler tahminen kendi malı üzere satacaklardır. Ne hedeflendiğini açıkçası kestirmek mümkün değil. Savaşın finansmanı söylemi var fakat bunun doğuracağı sonuçlar bana bakılırsa gereksiz yere tekrar ortalığı karıştırmaktan öbür bir şeye niye olmaz.”

‘Doğalgaza tavan fiyat üzerinde mantıklı düşünülmemiş bir konu’


Doğalgaz sorununun ‘üzerine mantıklı biçimde hiç düşünülmemiş bir konu’ olduğunu söyleyen Doğan’a göre, bu ‘oldukca fazla para kazanmayın’ mantığı ile özgür piyasaya müdahale eden garip bir uygulama olur. Doğan, bu problemde 13 Aralık’ta yapılacak görüşmeden sonuç çıkmayacağını düşünürken, “Çünkü ipe sapa gelmez bir kural manzumesi” vurgusu yaptı:

“Doğalgaza tavan fiyat esasen üzerine mantıklı biçimde hiç düşünülmemiş bir bahis. Şu anda fiyatlar 1300-1400 dolarlar mertebesinde 1 metreküpte, bilhassa önümüzdeki birinci çeyreğe baktığımızda, 2800-2900 dolar yani megawatt saat başına konuşursak fiyatlara 275 euro megawatt bir şey koyalım diyorlar. aslına bakarsanız fiyat oralarda değil, yani fiyat neredeyse yarısı kadar yerlerde. Rusya’nın açıklamaları var, koyarsanız ben borsa fiyatı endeksli sattığım şeylerde mal teslim etmem diyor. Mukaveleler bundan etkilenecek. Zira fiyatı var ise bu sefer o kontrat meblağları üzerine bunun tesiri olacak. Muhtemelen Ruslar ve Türk tarafı yine müzakere edebilir. Avrupa borsası ile LNG ile ilgili referans fiyatı içinde yaklaşık 600 dolar 1000 metreküp bir fiyat farkı olursa, 10 gün devam ederse onu da ben 58 euro megawatt ya da 600 dolarla yapacağım diyor, 10 gün üst üste devam etmesini istiyor. Orada aldığı referans fiyat da o kadar saçma ki tezgah üstü piyasalarda belirlenen bir fiyat. Bir kuruluş size soruyor, ‘Kaça gaz sattınız?’ yazıyor. Bunların ortalamalarını alıp bir fiyat çıkarıyor. Bu da ne kadar gerçek bir fiyattır tartışılır. Yani ‘oldukça fazla para kazanmayın’ üzere özgür piyasaya müdahale eden garip bir uygulama. İkna edemediler, 13 Aralık’a ertelendi. Ben oradan hayli bir sonuç çıkacağını düşünmüyorum. Zira ipe sapa gelmez bir kural manzumesi.”

‘Türkiye’nin güç köprüsü, ticaret merkezi olma sorunu için yatırım gerekli, en azından 4 yıllık bir konu’


Türkiye’nin güç merkezi üssü haline getirilmesinin kısa vadede olmayacağını ve yeni boru sınırları gerektiğini belirten Doğan, burada verilen bildirinin Türkiye’nin elindeki gazla yaz periyotlarında AB’ye yardım durumu olabileceğini söylemiş oldu. Fakat Doğan, Türkiye’nin de Rusya gazına bağımlı olduğunu anımsattı:

“bu biçimde bir açıklama oldu, ‘Türkiye’nin güç merkezi üssü haline getirilmesi’ diye… Ancak bu kısa vadede olacak bir olay değil. Yeni boru sınırlarının çekilmesi gerekli. Ondan daha kıymetlisi var. Burada tam olarak verilen bildiri yeni boru çizgileriyle gazın bollaştırılması değil. Bana bakılırsa buradaki bildiri şu; Türkiye’nin bir biçimde bilhassa yaz devirlerinde AB’ye elindeki fazla gazla yardım etme durumu olabilir. Yani Türkiye’nin elinde yazın ek bir gaz ölçüsü var ve Avrupalılar da Amerikalılar da bunun farkında. Muhtemelen Amerika, Türkiye’nin Balkanlara yardım etmesini ister. AB de İtalya’ya gönderilmesini isteyebilir. Rusya da bunun farkındadır. Lakin Türkiye’nin bu biçimde bir aksiyon ortasında olması yahut bunu planlıyor bulunmasına karşılık Türkiye de Rus gazına bağımlı. Yazın elinizdeki fazla gazı gönderirseniz bu sefer Rus gazıyla ilgili badire yaşanabilir. Türkiye ile Rusya bir ıstırap yaşayabilir. Bence Rusya orada şu iletisi vermeye çalışıyor, ‘Sen yazın bu biçimde bir şey yaparsan, bunu bensiz yapamazsın, birlikte yapmalıyız’ üzere algılıyorum. Zira uzun vadede öbür projeler Türkiye’nin güç köprüsü olma, ticaret merkezi olma problemi yatırım gerekli, en azından 4 yıllık bir bahis. bu biçimdea aslına bakarsanız öbür bir dünya önümüzde olacak.”

‘Türkiye’nin Bulgaristan üzerinden gaz getirme talihini Avrupalılar bloke etti, artık bu kapının açılmasını istiyorlar’


The Economist mecmuası son kapağında Türkiye’yi kattığı ‘donan Avrupa’ haritasına yer verirken, Mehmet Doğan iki yüzlü davranışlara dikkat çekti. Doğan vakti Türkiye’nin Bulgaristan üzerinden gaz getirme bahtını Avrupalıların bloke ettiğini anımsatırken, artık de bu kapının açılmasını kendilerinin istediğini belirtti:

“The Economist’in haritası değil lakin bizi AB ülkesi olarak göstermeleri hoş. Orada da hayli ikiyüzlü davranıyorlar. Zira muhalefetin hayli ağır tenkitleri olmuştu, Türkiye 240 dolarlardan gaz alıyor diye… bu biçimde bizim Bulgaristan üzerinden Türkiye’ye gaz getirme bahtımızı bloke eden Avrupalılardı. Türkiye-Bulgaristan içinde mutabakat olmamasından dolayı Türkiye’nin ucuz Avrupa gazına erişimi olamadı. Fakat bugün tam aykırısı onlar bu kapının açılmasını istiyorlar.”

‘Biz bu kış kriz yaşamayacağız’


Doğan, Türkiye’nin ekim ve kasım aylarında yeterli hareket edip yüksek ölçüde LNG aldığını belirtirken, Çin’de kapanmalardan ötürü talep düşmesinin hem Türkiye tıpkı vakitte Avrupa’nın işine yaradığını söylemiş oldu. Doğan’a göre, Türkiye’de bu kış bir kriz yaşamaz:

“Türkiye epey güzel hareket etti ekim ve kasım ayında. Sıcak havalardan istifade ederek yüksek ölçüde LNG kargosu aldı. Fiyat olarak aralık ve ocakta LNG kargosu bulmakta zorlanacak mıdır? Evet ancak yardımına koşan öbür bir şey var, hem Avrupa hem Türkiye’nin. Çin’de yaşanan ağır kapatmalar Çin’in talebini çok düşürdü. Avrupa’nın ekmeğine yağ süren bir olay oldu, haliyle Türkiye’nin de ekmeğine yağ sürüyor. örneğin Avrupa birinci kez Avusturalya’dan bile LNG satın almaya başladı. Zira Çin’in talebinde bir daralma var. ötürüsıyla biz bir kriz yaşamayacağız. Fakat yüksek fiyatlara maruz kalacağız. Onun dışında konutların fiyatları artmaz lakin esasen yüksek. Bu biraz da olsa bunu sübvanse edecek ve bu kışı bir biçimde çıkaracağız.”

Haber Sitelerinden Alıntı Yapılmıştır.