‘Ankara-Şam olağanlaşması bölgenin lehine, ABD’nin Kürt sorununu kaşıyacağı bir müddetç olacak’

dunyadan

Global Mod
Global Mod
‘Ankara-Şam olağanlaşması bölgenin lehine, ABD’nin Kürt sorununu kaşıyacağı bir müddetç olacak’
2022 yılına Rusya Federasyonu’nun tüm diplomatik uğraşları ve mutabakat tekliflerini reddeden ABD öncülüğündeki Batı’nın Ukrayna üzerinden açtığı savaş damgasını vururken, en epey konuşulan temalardan birisi ‘oldukça kutupluluk‘ oldu.


ABD idaresi, Moskova’ya karşı Avrupa’nın dahil olduğu Batı bloğunu seferber etmeyi başarırken, başta Çin, Hindistan ve Brezilya olmak üzere dünyanın gelişmekte olan güçlerinin tarafsız ve hatta Rusya Federasyonu’na yönelik ablukaya karşın hareket eden tavrı dikkat çekti.


Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) İran’ı da içerecek biçimde genişlerken, Körfez bölgesinde ve Kuzey Afrika’dan devletlerin gözünü diktiği platform oldu.


2022’de Çin, Komünist Partisi’nin 20. Ulusal Kongresi ile yeni periyoda hazırlanırken, ‘oldukça kutupluluk’ vurgusuyla Rusya Federasyonu ile siyasi, askeri ve ekonomik düzlemde dikkat alımlı adımlar her insanın ilgi odağı haline geldi.


‘Çok kutupluluk’ tartışmaları, Anglo-Amerikan hegemonyası ve AB, Çin ve Rusya ile genişleyen ‘tarafsız’ cepheyi Cumhuriyet gazetesi müellifi Mehmet Ali Güller ile konuştuk.


‘Amerika istediği üzere at koşturamıyor’


Mehmet Ali Güller’e göre, epeyce kutuplu bir dünya nizamı tek kutupluluğun vahşetine nazaran epey daha adil, milletlerarası bağlantılarda düzelme yaratabilecek bir tablo ortaya çıkaracak. ABD’nin ‘ya bendensiniz ya düşmanımsınız’ diyerek en üst perdeden saldırganca dikte edebildiği tablonun artık olmadığını söyleyen Güller, Washington’ın attığı her adımda yeni güç merkezlerinden itirazlarla karşılaştığını vurguladı:

“Tek kutupluluk, emperyalist Amerika’nın dünyayı istediği üzere yönetmesi manasına geliyordu. Bilhassa Sovyetler Birliği’nin dağılmasının akabinde yaklaşık 20 yıl uygulandığı ve BM kararlarını atlayarak Afganistan ve Irak üzere işgallere varan bir saldırganlığa dönüşmüştü. Bunun için tek kutupluluğun bir an evvel aşılması gerektiği, dünyaya Amerikancı olarak bakmayan herkes için en uygun modeldir. Zira Amerika’nın karşısında öteki merkezler olduğu vakit güç tek elde toplanmamış, dağılmış oluyor. Amerika eskisi üzere istediği yere istediği saldırıyı yapabilecek gücü bulamamış oluyor. Bu niçinle fazlaca merkezlilik, tek kutuplu bir dünyanın vahşetine nazaran epeyce daha adil, memleketler arası bağların düzelme olabileceği bir tablo ortaya çıkaracaktır. Hakikaten çıkmaya da başladı. Irak işgali sırasındaki Amerika’nın küstah, BM’deki müttefiklerine beslenen ‘Ya bendensiniz ya düşmanımsınız’ diyerek herkese en üst perdeden saldırganca dikte edebildiği tablo artık yok. Amerika istediği üzere at koşturamıyor. Attığı her adım, karşısında dünyanın yeni güç merkezleri tarafınca itirazlar görüyor. O niçinle o adımları epey ilerletemiyor. Bunlardan biri Suriye. Irak’ta yaptığı işgalciliği Suriye’de sürdüremedi.”

‘Tek merkezli dünya epey kutuplu bir yapıya hakikat yöneliyor’


Güller, ABD hegemonyası tam çökmüş görünmese de Ukrayna’dan Venezuela ve İran’a ABD’nin istediğini yapamadığı bir tablo oluştuğunun altını çizdi:

“Amerikan hegemonyasının eksiksiz çöküşünden bahsedemeyiz. Fakat hegemonyasının inişe geçtiği, bu niçinle de ataklarının yükünü yitirdiği tablolar oluştu. Öbür örnek Ukrayna’da yaşandı. Amerika’da, Ukrayna’da şu anda uzun bir savaş istiyor. Lakin sonuç itibariyle Rusya’nın askeri harekatına karşı direkt alanda etkin olarak yer bulacak bir durumda değil. Gönderdiği Patriotlar için ‘uzman göndermeyeceğim’ deme noktasında. Bu da epey merkezliliğin bir kararı. 20 yıl evvel Amerika’nın tek kutuplu dünyasında olsaydık Amerika artık istediği yere istediği uzmanı epeyce rahat biçimde gönderecekti. Amerika açısından, Venezüella’da darbelerin eline ayağına bulaştığı ve Maduro rejimini yıkamadığı, İran’ı düşman görmesine ve kışkırtmalar yapmasına karşın rejimi yıkamadığı bir tablo oluştu. Özetle milletlerarası ortam tek merkezli dünya fazlaca kutuplu bir yapıya yanlışsız yöneliyor.”

‘Suudi Arabistan’ın bu mevzudaki son aylara damgasını vuran siyaset yapma biçimi hayli öğretici’


Yeni dünya inşasının memleketler arası bağlantılarda yeni modeller ortaya çıkarmaya başladığını söyleyen Güller, Asya ve Ortadoğu’daki yeni ittifakları örnek gösterdi. Suudi Arabistan’ın ABD’ye karşın siyasi atılımlarının pek öğretici olduğu görüşünde olan Güller, Türkiye’nin de benzeri ataklarına dikkat çekti:


“Bu yeni dünya inşası milletlerarası bağlarda de yeni modeller ortaya çıkarmaya başlıyor. BMGK’nın yapısında ıslahat yapma durumundan tutun da dünyanın Batı kampındaki ekonomik, siyasi kulüplerin karşısından Asya’nın güney ve doğu dünyasının kendi kulüplerini inşa ettiği, ŞİÖ üzere, BRICS ya da Afrika Birliği üzere yapıların daha faal hale gelmeye başladığı yeni bir dünya adım adım şekilleniyor. Bizim üzere ülkeler açısından bölge kuvveti olarak geniş bir hareket alanı ortaya çıkıyor. Bu açı genişlediği için bu ülkeler hayli daha rahat hareket edebiliyor. Suudi Arabistan’ın son aylara damgasını vuran siyaset yapma biçimi fazlaca öğretici. Amerika’nın restine karşın Rusya ile güç alanındaki işbirliğini sürdürüp Amerika’nın üretimi arttırma talebini yerine getirmiyor. Aksine üretim kısma noktasına gidiyor. Amerika’nın hiç istemediği biçimde Çin ile güç işbirliğini derinleştiriyor, dahası Çin’e sattığı petrolün karşısında Yuan ile alışveriş yapma niyetlerini açıkça ortaya koymaya başlıyor. Bir yandan Rusya ile S-400 görüşmelerini sürdürüyor. Bizim Soğuk Savaş devri alıştığımız Aramco’nun merkezine yerleştiği petro-dolar siyasetinin merkeze yerleştirildiği cinsten müttefik bağlantısı ortadan kalkmış, Amerika ile büsbütün köprüleri atmadan, Amerika’nın rakipleriyle de münasebetler kurma noktasına gidebilmiş oluyor.”


‘Türkiye de Soğuk Savaştakinden farklı hareketler yapabilir oldu’


Güller, ‘fazlaca kutupluluğa’ yönelişin Türkiye’nin dış politik tavrına da yansıdığı görüşünde:

“Benzerini Türkiye de belirli ölçülerde yaptı. Batı kampı ortasında yer almasına karşın Rusya’ya yaptırımlarına katılmadı. Örneğin, Rusya ile münasebetlerinde bir barış arayışı içerisinde, bilhassa besin koridoru konusunda olumlu tavırlar aldı. Güç siyasetlerinde Batı’nın bilakis, Türkiye’nin artık bir gaz merkezi olma noktasında öne çıkabileceği yeni açılımlar yapmış oldu. Türkiye’nin Soğuk Savaştakinden farklı olarak alternatif siyasetler yapabilmesi, farklı siyasetler izlemesi epey kutupluluğun inşasında hareket alanının genişlemesiyle epeyce taraflılık siyaseti uygulayabilmesinin bir kararı. ötürüsıyla epeyce merkezlilik, tek kutupluluktan farklı olarak dünyanın önüne bu biçimde imkanlar getirmiş oldu.”

‘ABD tek kutupluluğuna biat eden dünyadaki milyonlar ağır bedeller ödedi’


Güller, ABD’nin tek kutupluluğuna ‘biat’ eden dünyanın geçmişte ödediği ağır bedellere atıfta bulundu. ABD’nin Ukrayna’da çatışmayı uzatmaktan Asya Pasifik’te istikrarsızlaştırıcı yeni adımlarının beklenmesi gerektiğini lisana getiren Güller, tek kutuplu dünya olsaydı bugün yaşanan gelişmelerin fazlaca daha ağır yaşanacağına dikkat çekti:


“Amerika’nın saldırganlığının alternatifi Amerika’nın tek kutupluluğuna biat etmek değil. Zira bunun maliyetlerinin epeyce ağır olduğunu milyonlar yaşadı. Afganistan ve Irak meselai ele alırsak milyonlarca insanın öldüğü işgal ve yıkımlardı bunlar. Çok kutupluluğun alternatifinin Amerika’nın saldırganlığı ve milyonların mevti olduğunu görmemiz gerekiyor. Başka yandan Amerika’nın bu saldırganlığı Hint-Pasifik’te adımlar atıyor, Rusya konusunda birtakım teşebbüsleri var, Ukrayna’da uzun savaş isteyerek, oradaki çatışmaları uzatarak birtakım maksatlarını uzatmaya çalışıyor. Bunları tek kutuplu dünya olsaydı hayli daha farklı ilerletecekti. Artık ilerletemediği için biz bunları bu türlü yaşıyoruz. Eskisi üzere olsaydı, Putin’in yerine Yeltsin olsaydı şu anda Ukrayna sıkıntısı aslına bakarsan hayli farklı bir noktaya gitmiş, NATO’ya üye olmuş, Moskova sonlarına kadar dayanmış bir Amerika olacaktı. Rusya açısından epeyce daha problemli olacaktı. Başından itibaren Putin’in bunu büyük savaşı önleyen savaş diye ortaya koyması da, bu askeri harekatı biraz da bu niçinle NATO kuşatmasını son pürüz üzerinden durdurma problemiydi.”


‘ABD için Asya-Pasifikte işler yolunda gitmiyor. Hindistan Amerika’nın trenine lokomotif olmuş değil’


Güller, ABD açısından bilhassa Asya’da işlerin yolunda gitmediği görüşünde. Hindistan’ın Amerika’nın Çin’i rakip ilan eden trenine lokomotif olmadığını anımsatan Güller, bu biçimdesi bir durumda Washington’ın maksatlarına ulaşamayacağı değerlendirmesinde bulundu:


“Pasifik stratejisi açısından da işler Amerika açısından güzel gitmiyor. Kimi atakları var. Pelosi’nin Tayvan kışkırtması üzere. Öte yandan o stratejinin muvaffakiyetinin ölçütü, Hindistan’ın o stratejiye ne oranda eklemleneceğiydi. Amerika’nın Çin’e karşı Çin’i dengeleyebilecek yegane müttefiki o bölgede Hindistan’ın dahil edilmesi. O niçinle Hint-Çin problemlerini Amerika mümkün mertebe kaşımaya çalışıyor. Görünen o ki Hindistan da burada epey taraflılıktan büyük orana yararlanmanın avantajlarını uzatma peşinde. Amerika’nın dörtlü QUAD yapısına katılmakla Hint-Pasifik stratejisi ortasında bir yer bulmakla bir arada bunu alana yansıtmıyor. Aksine bir müttefik olarak Rusya’ya yaptırımlara dahil olmayıp Rusya’dan bilakis daha fazla petrol alan, Amerika’nın yaptırım talebini reddeden, Batı’nın Rusya’daki pazar boşaltmasını fırsata çevirerek ilaç ve yazılım sanayisinde Rusya pazarına giren bir Hindistan gördük. Hindistan’ın üstelik bu son birkaç yıl içerisinde Çin ile Rusya’nın liderlik ettiği yapılar içerisindeki faal durumu da var; ŞİÖ’de, BRICS içerisinde. ötürüsıyla burada Hindistan’da Amerika’nın safına eklemlenerek Çin’i rakip ilan eden Amerika’nın trenine lokomotif olmuş durumda değil. Olmadığı surece Amerika’nın Hint-Pasifik stratejisinin başarılı olma talihi yok.”


‘Amerika, Güney Kore, Çin, Tayvan dörtgeninde epeyce önemli güç uğraşları yaşanacak’


Emperyalizmin hegemonyası inişe geçerken ABD’nin global liderliğini sakince teslim etmeyeceğini de anımsatan Güller, bir grup kışkırtıcı faaliyetler ve operasyonlar beklenmesi gerektiğini belirtti. 2023’te teknoloji ve altyapı alanına yansıyacak sabotajların olabileceğini lisana getiren Güller ‘çip savaşlarının’ derinleştiğinin görüleceği görüşünde. Güller’e nazaran, Amerika, Güney Kore, Çin, Tayvan dörtgeninde hayli önemli güç çabaları yaşanacak:

“Emperyalizmin hegemonyası bu biçimde bir inişe geçerken bir global liderliğini hiç bir uğraş göstermeden fazlaca sakin teslim etmeyecek şüphesiz. Kuşkusuz o liderliğinin uzayabilmesi için birtakım kışkırtıcı faaliyetler, küçük operasyonlar yapacaktır. Dahası önümüzdeki periyodun teknolojisini, yapay zekanın aktifliği üzere yeni faktörleri de düşünürsek, nükleer kartların da bir daha alana sürülme riskinin de oluştuğunu bakılırsarek daha farklı modelde birtakım operasyonların yürüyeceğini de söyleyebiliriz. Büyük sabotajların olacağı, bir anda elektriklerin kesileceği, internetlerin çökertileceği, birtakım limanların sabote edilebileceği tipten diğer cins savaşlar da kuşkusuz yaşanacaktır. 2023 yılında biz 2022’de başlayan çip savaşlarının ne kadar derinleştiğini bakılırsaceğiz. Zira bütün sabotaj mevzuları hepsi merkezinde çipin olduğu iş alanları, yani bilgisayarlardan tutun uydulara kadar bütün bu sistemler çip savaşlarını olağanüstü kıymetli hale getirecek. ötürüsıyla Amerika, Güney Kore, Çin, Tayvan dörtgeninde fazlaca önemli güç uğraşları yaşanacak. Burada Avrupa ismine da Hollanda’nın kilit bir ülke olarak işlevi olacağının da altını çizmiş olalım.”

‘Ankara ile Şam’ın olağanlaşması bölgenin lehinedir, ABD’nin bölgeselleşmiş Kürt sıkıntısını kaşıyacağı bir müddetç olacaktır’


Güller, 2022 sonlarında Türkiye’nin 11 yılın akabinde Suriye ile savunma bakanlarının da dahil edildiği diplomatik temasları da kıymetlendirdi. Bunun niçini ne olursa olsun bölgenin lehine olduğunu belirten Güller, olağanlaşma sürecinin ABD tarafınca sabote edilmeye çalışılacağı değerlendirmesinde bulundu:


“Ankara-Şam olağanlaşması, öne sürülen sebebi ne olursa olsun iç siyaset gereksiniminden tutun dış siyasette Rusya ile düzgün münasebetler sürdürebilmeye kadar geniş bir yelpazede kıymetlendirilebilir. Lakin niçini ne olursa olsun Ankara ile Şam’ın olağanlaşması, Ankara, Şam ve bölgenin lehinedir. Bu niçinle istihbarat liderleri içinde yürüyen görüşmelerin, savunma bakanları düzebir daha çıkarılmış olması olumlu. Bunun bir süre daha sonra dışişleri bakanları seviyesinde yapılacağı ve akabinde başkanlar içinde olacağı daha evvel söz edilmişti. Ağustostan bu yana Rusya Devlet Lideri Putin’in PYD’ye karşı bir Ankara-Şam barışına işaret eder siyasetinin hem Astana toplantılarında, tıpkı vakitte ikili toplantılarda gündeme geldiğini biliyoruz. Bu Erdoğan’ı da sonuç itibariyle 11 yıldır uyguladığı siyasetlerden belirli noktalarda geri adım atmaya aslına bakarsan zorlamıştı. Zorlamanın bir kararı olarak Türkiye, Şam ile görüşmelere başlayacak. Bu kuşkusuz hem Esad’ın 11 yıl sonunda kazandığı zaferin bir sefer daha pekişmesi bakımından Batı’nın istediği ülkeyi, İsrail tabiriyle omlet yapıp parçalayamayacağı sözü bakımından manalı. Fakat öbür taraftan Türkiye’nin fazlaca değerli hem insani hem politik hem ekonomik sorunu durumundaki göç probleminin tahlilinin başlayabileceği bir sureci tetikleyecektir. Bu bakımdan Ankara-Şam olağanlaşması olumlu. Gerek Şam gerek Ankara’dan basına yansıyan açıklamalar her iki tarafın da görüşmeleri olumlu bulduğu istikametinde. Hem Suriye savunma bakanı tıpkı vakitte Ulusal savunma bakanı misal tonda açıklamalar yaptılar, devamı konusunda mutabık kaldık dediler. Bölgeselleşmiş Kürt sıkıntısının Amerika tarafınca kaşınacağı bir müddetç olacaktır. Kuzey Irak’ta Amerika’nın PYD ve KYB’yi buluşturan toplantısını bu ölçekte kıymetlendirmemiz gereken önümüzdeki sürecin ön işareti olarak okuyabiliriz.”

Haber Sitelerinden Alıntı Yapılmıştır.