Kask Agrs | gebelik dogum hamilelik yumurtlama gunu
Kask agrs, adet dongusu ile iliskili ya da iliskisiz en az alt ay ya da daha uzun sure devam eden agr olarak kabul edilir. Bu agr gobek altnda, kasklarda ve pelviste hissedilir, fonksiyon kaybna neden oldugu icin tbbi ya da cerrahi tedavi gerektirmektedir. Jinekolojik muayene icin en sk basvuru nedeni kronik pelvik agrdr. Laparoskopik islemlerin buyuk bir ksm (yaklask %40) bu nedenle yaplmaktadr. Kronik pelvik agr, kas iskelet sistemi, mide barsak sistemi, ureme organlar, idrar yollar ya da psikolojik kaynakl olabilir. Klinikte en sk, adet agrs, endometriozis, gecirilmis cerrahi operasyonlara bagl ya da gecirilmis iltihap nedeniyle olusan yapsklklar, barsak fonksiyon bozuklugu ve mesane duvar iltihabna bagl olarak kronik pelvik agr tablosu ile karslaslabilir. Kask Agrs Nedenleri
Kronik pelvik agrlarn %90 nedeni jinekolojik sorunlara bagldr. Jinekolojik nedenlerle olan pelvik agrlarn bir ksm uterus ds nedenlerle, bir ksm ise uterin nedenlerle olan pelvik agrlardr. Dismenore: Ozellikle adetin ilk uc gununde yirmi yasn altnda genc hastalarda gorulen pelviste orta hatta baslayp kasklara dogru yaylan bulant, kusma ile seyreden kramp tarznda agrlardr. Bu sekilde olan adet agrlarnda genellikle organik bir neden bulunmadg halde endometriumdan salglanan prostoglandinlere bagl olarak rahim duvarnda kaslmalar gorulur. Bu kaslmalar ise her ay periyodik olarak gelen kask agrlarna neden olur ve primer dismenore olarak tanmlanr. Daha ileri yaslarda uterusta myom, rahim icinde arac, kronik pelvik enfeksiyon gibi nedenlere bagl olarak her adet doneminde asr agr olmas sekonder dismenore olarak adlandrlr.Bu durumda adet aralarnda da agrlar devam edebilir. Servikal stenoz: Rahim kanal olan servikal kanaln dogustan ya da sonradan (kriyoterapi, konizasyon, servikal koter gibi islemlere bagl olarak)daralmas sonucu, adet srasnda adet aksnn azalmas nedeniyle, rahimde biriken kana bagl olarak, orta hatta basnc hissi ve kramp seklinde agrlar olur.Menses kanamas tamamen durduktan sonra bu agr ortadan kalkar. Adenomyozis: Rahim ic duvar (endometrium)dan 2-3 mm geride rahim kas (myometrium) icinde endometrium dokusunun varlg anlamna gelir. Bu hastalarda asr adet gorme, agrl adet, agrl cinsel iliski tespit edilir. Myom: Kadn genital sistem hastalklar icinde cok sk karslaslan bir durumdur. Myomlar bazen hzl buyur, sapl olanlar sap etrafnda donebilir ve menopozda atrofi olabilir, bu durumda kronik pelvik agr ortaya ckar. Kronik endometrit servisit: Ozellikle cinsel yolla bulasan hastalklar, rahim ic zarnda (endometrium) ve rahim agznda (serviks) enfeksiyona, kotu kokulu akntlara, agrl cinsel iliskiye ve kronik pelvik agrya neden olabilir. Rahim ici arac: Genellikle enfekte olmus ya da rahim icindeki normal lokalizasyonundan kayarak rahim agz servikal kanala dogru yer degistirmis, rahim duvar kas tabas icine (myometrium) gomulmus olan rahim ici araclar, hem ara kanamalara hem de batma hissi ile birlikte pelvik agrlara neden olabilir. Kronik pelvik enfeksiyon, kronik salpenjit: Tuberkuloz gibi kronik pelvik enfeksiyonlar, cinsel yolla bulasan enfeksiyonlar ve diger etkenlerle olan kronik pelvik enfeksiyon, kronik salpenjit durumunda pelvik anatomik yapnn bozulmas ile sinir ve kas hasar olmas, adezyonlar (yapsklk) kronik pelvik agrya neden olur. Pelvik konjesyon:Bacaklarda gorulen varislere benzer sekilde pelvik damarlarda venoz staz ile seyreden pelvik konjesyonda, uzun sure ayakta durmak, agr kaldrmak karn ici basncn artrarak pelviste kunt bir agrya neden olur. Jinekolojik muayenede rahim ve yumurtalklarda hassasiyet tespit edilir, ayrca cinsel iliskide kasklarda agr hissedilir Endomertiozis: Menslerle birlikte siddeti artan kronik pelvik agr oykusu mevcuttur. Pelvik organlarda yapsklklar yapan endometriozis agrl adet, agrl cinsel iliski nedenidir. Yumurtlama agrs: Her ay tekrarlayan, yumurtlama gunu olan genellikle adetin 12.veya 14. gunune dek gelen tek tarafl hissedilen pelvik agrdr. Ovarian remnant syndrome: Histerektomi (rahim ckartlmas) srasnda yumurtalklarn tam olarak ckartlamadg ve bir miktar yumurtalk dokusu braklan hastalarda gorulen agrdr. Idrar yolu enfeksiyonu: Idrar yaparken yanma ve szlama seklinde beliren idrar yolu enfeksiyonu pelvik agrya neden olabilir, ileri yastaki kadnlarda ostrojen eksikliginden dolay enfeksiyon daha sk gorulur. En sk Escherichia Coli ad verilen bir bakteri idrar yolu enfeksiyonuna neden olur. Interstisyel sistit: Acil ve sk idrar yapma sendromu ad ile de tanmlanr. Sk idrara ckma, pelvik agr gibi sikayetlere neden olan mesane duvarnn kronik iltihabdr. Nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte otoimmun hastalklar, norojenik faktorler ya da bakteriler gibi cesitli etmenler bu hastalgn etiyolojisinde arastrlmaktadr. Kolon ve rektum kanseri: Kronik pelvik agr yapan nedenler arasndadr. Koksikodini: En cok zor ve travmatik vajnal dogum srasnda kuyruk sokumunda (sakrokoksigeal ligament) olusan hasar sonucunda ortaya ckar. Bu hastalar ozellikle merdiven ckarken ya da uzun sure oturmada kuyruk sokumunda agr hissederler. Bu bolgede olusan hasar nedeniyle kaslarda gerilim (gerilim myaljisi) sonucunda pelvis tabannda, kaslarnn spazm ile kronik agrlar ortaya ckar. Kuyruk sokumunda olan hasar dusmeler ya da trafik kazas gibi olaylara bagl olarak da gelisebilir.
Kask agrs, adet dongusu ile iliskili ya da iliskisiz en az alt ay ya da daha uzun sure devam eden agr olarak kabul edilir. Bu agr gobek altnda, kasklarda ve pelviste hissedilir, fonksiyon kaybna neden oldugu icin tbbi ya da cerrahi tedavi gerektirmektedir. Jinekolojik muayene icin en sk basvuru nedeni kronik pelvik agrdr. Laparoskopik islemlerin buyuk bir ksm (yaklask %40) bu nedenle yaplmaktadr. Kronik pelvik agr, kas iskelet sistemi, mide barsak sistemi, ureme organlar, idrar yollar ya da psikolojik kaynakl olabilir. Klinikte en sk, adet agrs, endometriozis, gecirilmis cerrahi operasyonlara bagl ya da gecirilmis iltihap nedeniyle olusan yapsklklar, barsak fonksiyon bozuklugu ve mesane duvar iltihabna bagl olarak kronik pelvik agr tablosu ile karslaslabilir. Kask Agrs Nedenleri
Kronik pelvik agrlarn %90 nedeni jinekolojik sorunlara bagldr. Jinekolojik nedenlerle olan pelvik agrlarn bir ksm uterus ds nedenlerle, bir ksm ise uterin nedenlerle olan pelvik agrlardr. Dismenore: Ozellikle adetin ilk uc gununde yirmi yasn altnda genc hastalarda gorulen pelviste orta hatta baslayp kasklara dogru yaylan bulant, kusma ile seyreden kramp tarznda agrlardr. Bu sekilde olan adet agrlarnda genellikle organik bir neden bulunmadg halde endometriumdan salglanan prostoglandinlere bagl olarak rahim duvarnda kaslmalar gorulur. Bu kaslmalar ise her ay periyodik olarak gelen kask agrlarna neden olur ve primer dismenore olarak tanmlanr. Daha ileri yaslarda uterusta myom, rahim icinde arac, kronik pelvik enfeksiyon gibi nedenlere bagl olarak her adet doneminde asr agr olmas sekonder dismenore olarak adlandrlr.Bu durumda adet aralarnda da agrlar devam edebilir. Servikal stenoz: Rahim kanal olan servikal kanaln dogustan ya da sonradan (kriyoterapi, konizasyon, servikal koter gibi islemlere bagl olarak)daralmas sonucu, adet srasnda adet aksnn azalmas nedeniyle, rahimde biriken kana bagl olarak, orta hatta basnc hissi ve kramp seklinde agrlar olur.Menses kanamas tamamen durduktan sonra bu agr ortadan kalkar. Adenomyozis: Rahim ic duvar (endometrium)dan 2-3 mm geride rahim kas (myometrium) icinde endometrium dokusunun varlg anlamna gelir. Bu hastalarda asr adet gorme, agrl adet, agrl cinsel iliski tespit edilir. Myom: Kadn genital sistem hastalklar icinde cok sk karslaslan bir durumdur. Myomlar bazen hzl buyur, sapl olanlar sap etrafnda donebilir ve menopozda atrofi olabilir, bu durumda kronik pelvik agr ortaya ckar. Kronik endometrit servisit: Ozellikle cinsel yolla bulasan hastalklar, rahim ic zarnda (endometrium) ve rahim agznda (serviks) enfeksiyona, kotu kokulu akntlara, agrl cinsel iliskiye ve kronik pelvik agrya neden olabilir. Rahim ici arac: Genellikle enfekte olmus ya da rahim icindeki normal lokalizasyonundan kayarak rahim agz servikal kanala dogru yer degistirmis, rahim duvar kas tabas icine (myometrium) gomulmus olan rahim ici araclar, hem ara kanamalara hem de batma hissi ile birlikte pelvik agrlara neden olabilir. Kronik pelvik enfeksiyon, kronik salpenjit: Tuberkuloz gibi kronik pelvik enfeksiyonlar, cinsel yolla bulasan enfeksiyonlar ve diger etkenlerle olan kronik pelvik enfeksiyon, kronik salpenjit durumunda pelvik anatomik yapnn bozulmas ile sinir ve kas hasar olmas, adezyonlar (yapsklk) kronik pelvik agrya neden olur. Pelvik konjesyon:Bacaklarda gorulen varislere benzer sekilde pelvik damarlarda venoz staz ile seyreden pelvik konjesyonda, uzun sure ayakta durmak, agr kaldrmak karn ici basncn artrarak pelviste kunt bir agrya neden olur. Jinekolojik muayenede rahim ve yumurtalklarda hassasiyet tespit edilir, ayrca cinsel iliskide kasklarda agr hissedilir Endomertiozis: Menslerle birlikte siddeti artan kronik pelvik agr oykusu mevcuttur. Pelvik organlarda yapsklklar yapan endometriozis agrl adet, agrl cinsel iliski nedenidir. Yumurtlama agrs: Her ay tekrarlayan, yumurtlama gunu olan genellikle adetin 12.veya 14. gunune dek gelen tek tarafl hissedilen pelvik agrdr. Ovarian remnant syndrome: Histerektomi (rahim ckartlmas) srasnda yumurtalklarn tam olarak ckartlamadg ve bir miktar yumurtalk dokusu braklan hastalarda gorulen agrdr. Idrar yolu enfeksiyonu: Idrar yaparken yanma ve szlama seklinde beliren idrar yolu enfeksiyonu pelvik agrya neden olabilir, ileri yastaki kadnlarda ostrojen eksikliginden dolay enfeksiyon daha sk gorulur. En sk Escherichia Coli ad verilen bir bakteri idrar yolu enfeksiyonuna neden olur. Interstisyel sistit: Acil ve sk idrar yapma sendromu ad ile de tanmlanr. Sk idrara ckma, pelvik agr gibi sikayetlere neden olan mesane duvarnn kronik iltihabdr. Nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte otoimmun hastalklar, norojenik faktorler ya da bakteriler gibi cesitli etmenler bu hastalgn etiyolojisinde arastrlmaktadr. Kolon ve rektum kanseri: Kronik pelvik agr yapan nedenler arasndadr. Koksikodini: En cok zor ve travmatik vajnal dogum srasnda kuyruk sokumunda (sakrokoksigeal ligament) olusan hasar sonucunda ortaya ckar. Bu hastalar ozellikle merdiven ckarken ya da uzun sure oturmada kuyruk sokumunda agr hissederler. Bu bolgede olusan hasar nedeniyle kaslarda gerilim (gerilim myaljisi) sonucunda pelvis tabannda, kaslarnn spazm ile kronik agrlar ortaya ckar. Kuyruk sokumunda olan hasar dusmeler ya da trafik kazas gibi olaylara bagl olarak da gelisebilir.